Inspiratie

Iedereen die wel eens een raadsvergadering heeft meegemaakt, herkent het wel: een onderwerp wordt besproken, en iedere partij heeft iets te zeggen. Dit is natuurlijk normaal in de politiek, maar vaak merken we dat de toespraken meer draaien om het verdedigen van het eigen gelijk dan om het gezamenlijk vinden van de beste oplossing. Fracties hebben immers veel tijd en energie gestoken in het ontwikkelen van hun voorstel, en willen graag dat dit gezien en erkend wordt.

Dan komt de volgende fractie aan het woord, met een compleet ander standpunt, vaak gepassioneerd verdedigd. Dit proces herhaalt zich, totdat er eindelijk een compromis wordt bereikt. Maar wie heeft er echt gewonnen? Meestal is het resultaat een compromis waarbij niemand helemaal tevreden is, omdat er te veel concessies zijn gedaan en het voorstel zijn kracht heeft verloren.

Maar moet besluitvorming altijd zo verlopen? Is dit echt de enige manier om tot betere, gedragen oplossingen te komen?

Enige tijd geleden gaven we een workshop aan een aantal raadsleden en griffie van een gemeente, waarin we de principes van Deep Democracy introduceerden. Deze methode biedt een frisse en inspirerende kijk op democratie die zelfs voor veel raadsleden nieuw was.

In een sessie van twee uur in de prachtige monumentale burgerzaal kregen de raadsleden een dieper inzicht in de principes van Deep Democracy. Het idee van democratie wordt vaak gereduceerd tot de meerderheid van de stemmen, maar is dit werkelijk democratisch? Deep Democracy kijkt verder dan dit oppervlakkige begrip van meerderheid versus minderheid.

Deep Democracy gaat terug naar de wortels van democratie, zoals de oude Grieken die het begrip voor het eerst introduceerden. In die tijd konden alle vrije burgers hun stem laten horen op het dorpsplein. Maar met de groei van steden en gemeenschappen, ontstond de representatieve democratie, waarbij we elke vier jaar stemmen op de partij die ons het meest aanspreekt.

Toch stuiten we al snel op een probleem: de partij heeft een programma, en eenmaal gekozen, moet een raadslid zich houden aan het partijbeleid. Dit leidt vaak tot het verdedigen van standpunten, zonder ruimte voor andere ideeën. Deep Democracy daagt deze werkwijze uit door te stellen dat geen enkel idee, voorstel of standpunt inferieur of superieur is. In plaats van elkaar te beconcurreren, wordt er gewerkt aan een gezamenlijk doel: het vinden van de best mogelijke oplossing door kennis en inzichten van alle betrokkenen te benutten.

Tijdens de workshop met de 17 raadsleden kwam de kracht van nieuwsgierigheid en echt luisteren naar voren. Want dit is nodig om samen beslissingen te maken en het minderheidsgeluid te laten horen in de raadzaal. Deep Democracy moedigt aan om niet alleen je eigen standpunt te verdedigen, maar om ook echt te luisteren naar de argumenten van anderen. In plaats van elkaars ideeën af te wijzen, kunnen we samen tot nieuwe en betere voorstellen komen die niemand in zijn eentje had kunnen bedenken. Maar hoe werkt dit in de praktijk als je te maken hebt met politiek, fractiediscipline en kiezers.

Deze benadering heeft niet alleen invloed op de kwaliteit van de besluitvorming, maar ook op de onderlinge verhoudingen. Politici, en zeker lokale raadsleden, zijn vaak gewone mensen met goede bedoelingen. De uitdaging ligt erin om deze potentie boven water te halen door in plaats van vast te houden aan de eigen positie, te zoeken naar wat we samen kunnen bereiken.

Tijdens de workshop werd duidelijk dat Deep Democracy ook kan bijdragen aan het beter laten functioneren van raadsvergaderingen. Hoe zorg je ervoor dat de minderheidsstemmen gehoord worden? Hoe creëer je ruimte voor constructieve samenwerking? Deep Democracy biedt concrete handvatten om deze vragen te beantwoorden.

Het idee is simpel: niet verdedigen, niet aanvallen, maar samen werken aan een gezamenlijk voorstel. Door open te staan voor andere invalshoeken, ontstaan er oplossingen die breder gedragen worden, en waar iedere partij een bijdrage aan heeft geleverd. Dit proces vergroot niet alleen de betrokkenheid van alle raadsleden, maar zorgt er ook voor dat de uiteindelijke besluiten beter doordacht en effectiever zijn.

Deep Democracy biedt een waardevolle aanvulling op de traditionele manier van besluitvorming in de gemeenteraad. Het draait niet om winnen of verliezen, maar om samen de beste oplossing te vinden voor complexe vraagstukken. De Gelukkige Gemeente is een platform dat betekenisvolle bijdragen levert bij het vinden van oplossingen voor dit soort uitdagingen. Of het nu gaat om het verbeteren van de raadsvergaderingen of het ontwikkelen van breed gedragen actieplannen, Deep Democracy kan helpen om de kloof tussen raadsleden en burgers te verkleinen en de besluitvorming te versterken.

Deep Democracy biedt een manier om de besluitvorming in de gemeenteraad te transformeren. Door nieuwsgierigheid en samenwerking te bevorderen, kunnen raadsleden hun werk effectiever en met meer draagvlak uitvoeren. Door deze benadering wordt niet alleen de kwaliteit van de besluiten verbeterd, maar wordt ook de onderlinge samenwerking versterkt. Samen maken we de gemeente sterker, met besluitvorming die iedereen ten goede komt.

In een snel veranderende wereld waar sprake is van een hoge mate van individualisering en waar polarisatie elke dag het nieuws haalt, wordt het voeren van gesprekken op een goede wijze steeds belangrijker.

Inwoners hebben vaak het gevoel dat er niet naar hen wordt geluisterd. Dat wat zij willen, waar zij tegenaan lopen, niet gehoord of gezien wordt. Er komt regelmatig een gevoel van buitengesloten te zijn. De gevaren van marginalisatie liggen op de loer. Gevolg hiervan is dat standpunten zich steeds vaker op de uiteinden van de discussie vastzetten. De eigen bubbel waarin velen verblijven, mede door de digitalisering van het dagelijks leven en de constante stroom en beschikbaarheid van ‘nieuws’ bevestigen snel dat wat ‘ik’ vind de waarheid is.

Deep democracy biedt hier perspectief. De achterliggende gedachte van deep democracy is dat alles en iedereen ertoe doet. Dat alles en iedereen volwaardig meetelt in de besluiten die genomen worden. Dat betekent niet eindeloos polderen tot er uiteindelijk niets overblijft. Dat onderhandelen tot een compromis is gevonden op termijn iets is waarin niemand zich uiteindelijk gelukkig bij voelt. Deep democracy draagt bij aan besluiten waarin de wijsheid van iedereen is meegenomen. Dit geldt voor zowel binnen de organisatie, de raadsleden, het college en de ambtenaren alsmede in het contact met buiten, met de inwoners van de gemeente en de (in)directe kiezers van de raadsleden.

In een klassieke democratie is de wil van 51% alles beheersend. De resterende 49% heeft verloren en wordt buitenspel gezet. Binnen Deep Democracy nemen we de wijsheid die in die 49% zit ook mee om de besluiten veel beter te maken. We gaan met elkaar in een gelijkwaardig dialoog en zoeken naar de beste oplossing. We nemen de beslissing die de meerderheid wil en nemen de minderheid mee door hun potentie, hun wijsheid, aan het besluit toe te voegen. Hierdoor neemt de polarisatie af, schuift de individualisering naar de achtergrond en krijgen gegevens en informatie weer de gedeelde waarde die we nodig hebben. Kortom: breder gedragen besluiten van een hogere, meer voldragen inhoud en kwaliteit.

Als bestuurder is het hebben van de vaardigheden om een gesprek op diep democratische wijze te voeren een noodzakelijkheid geworden anno 2023. De alom gehoorde wens naar een nieuwe democratie, betere burger betrokkenheid, participatie vroeg in de besluitvorming, kortere lijnen tussen overheid en burger, een nieuwe bestuurscultuur, ze staan allemaal op de agenda. Het is mogelijk in een dag bewust te worden van deze vaardigheden en met wat oefening een begin te maken hoe ze toe te passen. Een eventuele (en aanbevolen) opfrisser doet de rest. De organisatiecultuur zal hierdoor vanzelf verbeteren, veiliger en meer open worden. Het gevoel gezien en gehoord te worden neemt op alle niveaus toe.

Deep Democracy biedt hier handvatten die door iedereen op alle niveaus succesvol zijn toe te passen. Van de burgemeester tot de meest junior ambtenaar. Van beleidsniveau tot in de uitvoering. Van commissies tot op de straathoek.

Wil jij de raadsleden in jouw gemeenteraad de kans geven om deep democracy toe te passen in hun werkzaamheden? We hebben een training ontwikkeld speciaal voor gemeenteraden. Ben je benieuwd of deze training iets voor jouw gemeenteraad is? Stuur ons een mail, dan kijken we met je mee.

Nederland telt inmiddels 116 gemeenten die de sustainable development goals (SDG’s) hebben omarmd en er komen regelmatig nieuwe gemeenten bij. Deze duurzame ontwikkelingsdoelen, geïnitieerd door de Verenigde Naties, geven landen richting voor een betere en duurzamere wereld in 2030. De doelen zijn wereldwijd opgesteld, wat de vertaalslag naar lokaal uit te voeren beleid onmisbaar maakt. “Geen armoede” vraagt namelijk ander beleid in Zuid-Sudan dan in Nederland. En ook binnen Nederland kan hier verschillend beleid wenselijk zijn. Maar hoe maak je de vertaalslag van een groots doel naar praktisch lokaal beleid?

Als we op mondiaal niveau kijken is het duidelijk dat er grote verschillen zijn in hoe landen scoren op de verschillende doelen. Ook binnen een land kunnen verschillen zijn, waardoor het essentieel is dat er op gemeentelijk niveau een vertaalslag plaatsvindt naar de lokale situatie.

Deze vertaalslag is van belang omdat de doelen wereldwijd geformuleerd zijn en niet op de situatie in jouw gemeente. Door de grootse en abstracte SDG te herschrijven naar een lokale en concrete opgave ontstaat er direct meer energie om ermee aan de slag te gaan. “Geen armoede” voelt bijvoorbeeld als een enorme opgave, wellicht niet eens haalbaar, maar als die vertaald wordt naar “alle jongeren helpen aan een baan” is meteen duidelijk wat we willen bereiken en geeft het ideeën hoe dit te bereiken.

Wees niet bang om inwoners te betrekken bij de SDG’s. Hun kennis over hun straat, wijk of stad is waardevol in het vertalen van de doelen. Waar ambtenaren experts zijn in hun vakgebied, kunnen inwoners gezien worden als experts van hun leefgebied. Zij weten als geen ander wat er speelt.

Een bijkomend voordeel van het betrekken van bewoners is dat de SDG’s daarmee ook meer gaan leven voor hen. Hierdoor ontstaat een sneeuwbaleffect in de gemeente, waarbij bewoners elkaar erover vertellen en misschien zelfs met ideeën komen.

Kortgezegd is het vertalen van de SDG’s naar lokaal beleid essentieel in het succesvol werken aan de doelen. Door een doel klein en concreet te maken, ontstaat er ruimte voor ideeën om eraan te werken. Door inwoners in dit proces te betrekken, wordt het beleid nog passender voor de gemeente en blijven de SDG’s niet alleen iets wat binnen het gemeentehuis bekend is maar wat breed gedragen wordt in de gemeente zelf.

Wil je hier eens met een kopje koffie verder over praten? Mail ons dan gerust, dan plannen we een koffie afspraak in.

Burgerparticipatie is een onmisbaar concept binnen gemeenten. In deze tijd waarin inwoners steeds mondiger zijn en duidelijk weten wat ze belangrijk vinden voor hun straat, wijk of stad, is het voor een gemeente ontzettend waardevol om bewoners te betrekken bij projecten. De basis voor participatie ligt echter niet bij het betrekken van inwoners maar bij het betrekken van collega’s.

Gemeenten zijn vaak grote organisaties waar veel mensen werkzaam zijn. Het is dan ook niet gek dat niet iedereen van alle lopende projecten alles afweet. Voor veel projecten volstaat het als alleen de directe betrokkenen echt goed op de hoogte zijn, maar voor andere is het juist waardevol als ook “onverwachte” collega’s weten wat er speelt.

Denk aan de sustainable development goals (SDG’s). Op het moment dat een gemeente besluit hieraan te werken, komt de verantwoordelijkheid hiervoor vaak te liggen bij duurzaamheidscollega’s of bij een werkgroep. De SDG’s zijn echter doelen die raakvlakken hebben met vrijwel alle afdelingen. Zonde dus om deze collega’s – met hun eigen expertise – hierbij te betrekken.

Door onverwachte collega’s te vertellen over de doelen of welk ander project dan ook, ontstaat er ruimte voor frisse, andere ideeën die je wellicht had gemist als je alleen met mensen van je eigen afdeling en expertise had gesproken. Juist de kruisbestuiving tussen verschillende afdelingen en expertise maakt een project of beleid nog rijker.

Een bijkomend voordeel van het betrekken van collega’s bij jouw project is dat het project meer zichtbaarheid en bekendheid krijgt binnen het gemeentehuis. Mocht een collega dus iets interessants of relevants tegenkomen, dan kunnen ze je erop attenderen. Zo kunnen bijvoorbeeld samenwerkingen ontstaan die anders over het hoofd gezien zouden worden en wordt het project uiteindelijk alleen maar waardevoller.

Wil je hier eens met een kopje koffie verder over praten? Mail ons dan gerust, dan plannen we een koffie afspraak in.